Kazimierz Wyka biogram
Kazimierz Wyka (1910-1975)historyk i krytyk literatury, eseista
Urodził się 19 marca 1910 w Krzeszowicach pod Krakowem, był synem właściciela niewielkiego tartaku, zmarł 19 stycznia 1975 w Krakowie.
W latach 1928-1932 studiował filologię polską na Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie był uczniem m.in. Ignacego Chrzanowskiego, Stefana Kołaczkowskiego Kazimierza Nitscha i Stanisława Pigonia. Studia kontynuował w Belgii i Francji 1933-1934. Od 1934 związany z Uniwersytetem Jagiellońskim jako asystent, od 1948 profesor.
W latach 1928-1932 studiował filologię polską na Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie był uczniem m.in. Ignacego Chrzanowskiego, Stefana Kołaczkowskiego Kazimierza Nitscha i Stanisława Pigonia. Studia kontynuował w Belgii i Francji 1933-1934. Od 1934 związany z Uniwersytetem Jagiellońskim jako asystent, od 1948 profesor.
W 1937 roku obronił rozprawę doktorską „Studia nad programem Młodej Polski”. Debiutował jako krytyk w „Kulturze” Wierzyńskiego, publikował recenzje m.in. w „Gazecie Polskiej”, „Tygodniku Ilustrowanym”, „Pionie”, „Marchołcie” (zebrane w zbiorze „Stara szuflada”, 1967). Wojnę przeżył w Krzeszowicach, w tartaku ojca, biorąc udział w konspiracyjnym nauczaniu (Kraków-tajne kursy uniwersyteckie i Krzeszowice) i publikując w prasie podziemnej.
W okresie 1945-1950 redaktor naczelny krakowskiego miesięcznika „Twórczość”. Stały współpracownik tygodnika „Odrodzenie”, gdzie prowadził ceniony felieton Szkoła krytyków (1946-1948).
W 1948 roku, dwa lata po habilitacji, otrzymał profesurę na krakowskiej polonistyce. Uważany jest za założyciela krakowskiej szkoły krytyki, był mistrzem Henryka Markiewicza, Jana Błońskiego, Andrzeja Kijowskiego, Ludwika Flaszena i innych.
W latach 1952-56 był posłem na Sejm, lecz (mimo przejściowej fascynacji marksizmem) pozostał bezpartyjny. Od 1945 do 1958 roku działał w Związku Literatów Polskich (dawniej ZZLP), był współzałożycielem (1948), a następnie dyrektorem (1953-1970) Instytutu Badań Literackich PAN w Warszawie. W latach 1963-1965 prorektor Uniwersytetu Jagiellońskiego. Trzy lata przed śmiercią otrzymał nagrodę państwową I stopnia.
Pozostawił po sobie nie tylko imponujący, bo liczący prawie tysiąc pozycji dorobek własny, ale i dzieła zredagowane, w tym wielotomową serię "Obraz Literatury Polskiej". Od roku 1980 przyznawana jest, w dziedzinie krytyki literackiej, nagroda jego imienia.
W 1986 Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Krzeszowickiej ufundowało tablicę pamiątkową z popiersiem K. Wyki. Odsłonięcie jej nastąpiło 16 grudnia 1986 na froncie budynku, gdzie się urodził (obecna ul. K. Wyki nr 8).
W swych analizach literackich zajmował się szczególnie romantyzmem i Młodą Polską. Fascynowała go twórczość Stanisława Brzozowskiego. Krytyk i literaturoznawca o ogromnym autorytecie i dorobku, zajmował się także problemami sztuki, teatru i filmu.
Kazimierz Wyka mówił o sobie żartobliwie, że należy do tych nielicznych w naszym pokoleniu Polaków, którym los pozwolił być "ludźmi zakorzenionymi":
"Jestem zakorzeniony geograficznie - mówił - oczywiście na prostym bardzo trójkącie: moje rodzinne miasteczko Krzeszowice, w którym spoczywa na cmentarzu generał Józef Chłopicki, a tuż obok moi rodzice; zakorzeniony w Krakowie, bo Kraków to całe moje życie, i w jakiś sposób' zakorzeniony w Warszawie (...) Sądzą, że całe moje życie poza ten trójkąt geograficzny już się oczywiście nie wychyli, bo na to już czasu nie staje".
W okresie 1945-1950 redaktor naczelny krakowskiego miesięcznika „Twórczość”. Stały współpracownik tygodnika „Odrodzenie”, gdzie prowadził ceniony felieton Szkoła krytyków (1946-1948).
W 1948 roku, dwa lata po habilitacji, otrzymał profesurę na krakowskiej polonistyce. Uważany jest za założyciela krakowskiej szkoły krytyki, był mistrzem Henryka Markiewicza, Jana Błońskiego, Andrzeja Kijowskiego, Ludwika Flaszena i innych.
W latach 1952-56 był posłem na Sejm, lecz (mimo przejściowej fascynacji marksizmem) pozostał bezpartyjny. Od 1945 do 1958 roku działał w Związku Literatów Polskich (dawniej ZZLP), był współzałożycielem (1948), a następnie dyrektorem (1953-1970) Instytutu Badań Literackich PAN w Warszawie. W latach 1963-1965 prorektor Uniwersytetu Jagiellońskiego. Trzy lata przed śmiercią otrzymał nagrodę państwową I stopnia.
Pozostawił po sobie nie tylko imponujący, bo liczący prawie tysiąc pozycji dorobek własny, ale i dzieła zredagowane, w tym wielotomową serię "Obraz Literatury Polskiej". Od roku 1980 przyznawana jest, w dziedzinie krytyki literackiej, nagroda jego imienia.
W 1986 Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Krzeszowickiej ufundowało tablicę pamiątkową z popiersiem K. Wyki. Odsłonięcie jej nastąpiło 16 grudnia 1986 na froncie budynku, gdzie się urodził (obecna ul. K. Wyki nr 8).
W swych analizach literackich zajmował się szczególnie romantyzmem i Młodą Polską. Fascynowała go twórczość Stanisława Brzozowskiego. Krytyk i literaturoznawca o ogromnym autorytecie i dorobku, zajmował się także problemami sztuki, teatru i filmu.
Kazimierz Wyka mówił o sobie żartobliwie, że należy do tych nielicznych w naszym pokoleniu Polaków, którym los pozwolił być "ludźmi zakorzenionymi":
"Jestem zakorzeniony geograficznie - mówił - oczywiście na prostym bardzo trójkącie: moje rodzinne miasteczko Krzeszowice, w którym spoczywa na cmentarzu generał Józef Chłopicki, a tuż obok moi rodzice; zakorzeniony w Krakowie, bo Kraków to całe moje życie, i w jakiś sposób' zakorzeniony w Warszawie (...) Sądzą, że całe moje życie poza ten trójkąt geograficzny już się oczywiście nie wychyli, bo na to już czasu nie staje".